I.  GİRİŞ

Bu bilgi notu, İklim Kanunu’nun kabulünü takiben İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından yayımlanan Türkiye Yeşil Taksonomi Yönetmeliği Taslağı’nda (“Taslak”) yer alan temel düzenlemeleri ana hatlarıyla özetlemektedir.

 

Belirlenen çevresel hedefler doğrultusunda iklim değişikliği ile mücadeleye katkı sağlayan ekonomik faaliyetlere ilişkin ilkeler ve kriterler belirleyerek iklim finansmanının harekete geçirilmesine katkıda bulunan sınıflandırma sistemi olarak tanımlanan Türkiye Yeşil Taksonomisi, Ek-1’de listelenen faaliyetleri kapsamına almaktadır. Taksonominin amacı, iklim finansmanının doğru kullanılmasını sağlamaktır.

 

Taslak amaç ve kapsamı aşağıdaki gibidir:

• Amaç: Sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu ekonomik faaliyetlerin desteklenmesi, sürdürülebilir yatırımlara finansman akışının teşvik edilmesi ve piyasada yeşile boyamanın önlenmesi.
• Kapsam: Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS) kapsamında raporlama yükümlülüğü bulunan kurum ve kuruluşları, bu kuruluşların gerçekleştirdiği çevresel sürdürülebilir ekonomik faaliyetleri ve bu faaliyetlerin çevrim içi taksonomi sistemine beyanı ve doğrulanması süreçleri.

 

Taslak, İklim Değişikliği Başkanlığı’nın internet sitesinde 4 Ağustos 2025 tarihine kadar kamuoyunun görüşüne açık olup, ilgili kurum ve kuruluşların bu tarihe kadar katkı sunması mümkündür.

 

II. GENEL ESASLAR

Taslağın temelini, şeffaflık, çevresel bütünlük ve sürdürülebilirlik ilkeleri oluşturmaktadır. Bu çerçevede, Türkiye Yeşil Taksonomisi kapsamında tanımlanan ekonomik faaliyetlerin çevresel etkilerinin bilimsel kriterlerle değerlendirilmesi, yatırımcıların doğru yönlendirilmesi ve çevreye duyarlı projelerin finansmana erişiminin kolaylaştırılması amaçlanmaktadır. Taksonominin temel hedeflerinden biri de net sıfır emisyon vizyonuna katkı sağlayacak faaliyetlerin önceliklendirilmesidir. Bu doğrultuda, bir ekonomik faaliyetin “uygun” kabul edilebilmesi için hem ilgili mevzuata hem de çevresel hedeflere uyumlu olması gerekmektedir.

 

III. UYUMLU EKONOMİK FAALİYETLER

Taslağa göre bir ekonomik faaliyetin uyumlu ekonomik faaliyet olarak değerlendirilebilmesi için aşağıdaki dört genel şartı bir arada taşıması gerekmektedir:

• En az bir çevresel hedefe önemli ölçüde katkı sağlaması,
• Diğer çevresel hedeflere önemli zarar vermemesi,
• Asgari sosyal güvenlik önlemlerine uygun olması,
• Teknik tarama kriterlerini karşılaması.

Bu şartlar, ekonomik faaliyetlerin yalnızca çevreye duyarlı olduğunu iddia etmesiyle değil, aynı zamanda somut, ölçülebilir ve denetlenebilir kriterleri karşılamasıyla “yeşil” olarak sınıflandırılmasını sağlar.

 

Taslak kapsamında belirlenen altı çevresel hedef aşağıdaki gibidir:

• Sera gazı emisyonlarının azaltımı,
• İklim değişikliğine uyum,
• Su ve deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve korunması,
• Döngüsel ekonomiye geçiş,
• Kirliliğin önlenmesi ve kontrolü,
• Biyoçeşitliliğin ve ekosistemlerin korunması ile

 

Taslak, her bir çevresel hedef için detaylı önemli ölçüde katkı sağlama hükümleri öngörmektedir (m. 8 ila 14). Ayrıca çevresel hedeflere önemli zarar vermeyen faaliyetlerin kriterleri de Taslakta belirlenmiştir (m. 14).

 

V.  TEKNİK TARAMA KRİTERLERİ

Teknik tarama kriterleri, bir faaliyetin çevresel sürdürülebilirlik açısından uygunluğunu ölçen teknik ölçütlerdir. Her faaliyet için kısa ve uzun vadeli çevresel etkiler, bilimsel dayanaklar ve mevcut çevre mevzuatına uyum gibi unsurlar dikkate alınarak belirlenmektedir. Teknik tarama kriterleri, bilimsel ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak güncellenebilecek ve ilgili değişiklikler her yılın sonunda duyurulacaktır.

 

Taslak uyarınca; katı fosil yakıt kullanan enerji üretim faaliyetleri, çevresel açıdan sürdürülebilir faaliyetler arasında değerlendirilmeyecektir.

 

VI. RAPORLAMA, DOčRULAMA VE E-TAKSONOMİ SİSTEMİ

Taslak, raporlama yükümlülüğü bulunan kurum ve kuruluşların, faaliyetlerini her yıl e-taksonomi sistemi üzerinden beyan etmelerini öngörmektedir. Raporlamalarda üç temel gösterge esas alınmaktadır:

• Uyumlu faaliyetlerden elde edilen gelirlerin toplam ciroya oranı,
• Uyumlu faaliyetlere dair sermaye giderlerinin toplam sermaye giderlerine oranı,
• Uyumlu faaliyetlere dair işletme giderlerinin toplam işletme giderlerine oranı.

 

Bu veriler, Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) esas alınarak hazırlanmış finansal tablolarla uyumlu şekilde sunulmalı ve yetkili temsilcilerce sisteme girilmelidir. Raporlamalar, bağımsız ve akredite doğrulayıcı kuruluşlar tarafından incelenmekte ve geçerli kılınmaktadır. Doğrulama yükümlülüğü, 1 Ocak 2027 tarihinden itibaren zorunlu hale gelecektir.

 

VII. ASGARİ SOSYAL GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

Taslak, çevresel sürdürülebilirliğin yanında sosyal sorumluluğu da ön plana çıkarmaktadır. Uyumlu sayılacak ekonomik faaliyetlerin, temel insan haklarına ve çalışma hayatına ilişkin uluslararası normlara (örneğin ILO sözleşmeleri, BM İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri) uygun olması gerekmektedir.

 

Taksonomi sisteminin yürütülmesinden İklim Değişikliği Başkanlığı sorumlu olup, Başkanlık bünyesinde Türkiye Yeşil Taksonomi Komitesi ve Teknik Uzman Grupları oluşturularak, uygun ekonomik faaliyetlerin ve teknik kriterlerin belirlenmesi süreçleri yürütülecektir.

 

IX. GEÇİŞ SÜRECİ VE YAPTIRIMLAR

 

Taslak, geçiş süreci kapsamında 31 Aralık 2026 tarihine kadar gönüllü raporlamaya izin vermektedir. Ancak, bu tarihten itibaren raporlama ve doğrulama yükümlülüğü zorunlu hale gelecektir. Raporlama yükümlülüğünü yerine getirmeyen kurum ve kuruluşlar hakkında, 2872 sayılı Çevre Kanunu hükümleri uyarınca idari para cezaları uygulanabilecektir.

 

Taslak, sürdürülebilirlik alanında faaliyet gösteren tüm aktörler açısından önemli bir yapısal dönüşüm sürecini işaret etmektedir. Kurumların, bu düzenlemeye uyum sağlamak üzere faaliyetlerini ve raporlama altyapılarını gözden geçirmeleri, teknik tarama kriterlerini esas alan bir değerlendirme mekanizması kurmaları önem arz etmektedir.

 

 

1 ORMANCILIK FAALİYETLERİ	1.1 Ağaçlandırma
	1.2 Yeniden Ağaçlandırma, Doğal Orman Yenilenmesi, Ormanların Rehabilitasyonu ve Restorasyonu
	1.3 Orman Yönetimi
	1.4 Koruma Ormancılığı
2 ÇEVRE KORUMA VE RESTORASYON FAALİYETLERİ	2.1 Sulak Alanların Restorasyonu
	2.2 Habitatların, Ekosistemlerin ve Türlerin Restorasyonu da Dahil Olmak Üzere Korunması
3 İMALAT FAALİYETLERİ	3.1 Yenilenebilir Enerji Teknolojilerinin İmalatı (Kolaylaştırıcı Faaliyet)
	3.2 Hidrojen İmalatı ve Kullanımına Yönelik Ekipmanların İmalatı (Kolaylaştırıcı Faaliyet )
	3.3 Taşımacılık için Düşük Karbon Teknolojilerinin İmalatı (Kolaylaştırıcı Faaliyet )
	3.4 Batarya İmalatı (Kolaylaştırıcı Faaliyet)
	3.5 Binalar için Enerji Verimliliği Ekipmanlarının İmalatı (Kolaylaştırıcı Faaliyet)
	3.6 Diğer Düşük Karbon Teknolojilerinin İmalatı (Kolaylaştırıcı Faaliyet)
	3.7 Çimento İmalatı (Geçiş Faaliyeti)