Kripto Varlık Yasası olarak da bilinen, Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (“Teklif”)16.05.2024 tarihinde TBMM’ye sunulmuştur. İşbu Teklifte yer alan önemli konulara aşağıda değinilecektir.
I. Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılarına ve Kripto Varlıklara İlişkin Düzenlemeler
• Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının (“Hizmet Sağlayıcı”) kurulması ve faaliyet başlaması Sermaye Piyasası Kurulu (“Kurul”)’nun iznine bağlanmıştır. Teklif uyarınca Hizmet Sağlayıcılarının; kuruluşlarına, faaliyete başlamalarına, ortaklarına, sermayelerine ve
sermaye yeterliliğine, bilgi sistemleri ve teknolojik altyapılarına, pay devirlerine (Kurulun izni zorunludur), faaliyetlerin geçici veya sürekli durdurulmasına ilişkin esaslar ile faaliyet sırasında uyulması gereken ilke ve esaslar gibi hususları Kurul belirleyecektir.
• Hizmet Sağlayıcı ortaklarının ve yöneticilerinin, taşıması gereken asgari şartlar düzenlenmiştir. Bunlar kısaca; müflis veya konkordato ilan etmiş olmaması, tasfiyeye tabi tutulan bankerler ile iradi tasfiye haricinde faaliyet izni iptal edilmiş faktöring, finansal kiralama, ödeme hizmeti sağlayıcıları ile para ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha fazla paya sahip olmaması, Teklifte sayılan suçları işlememiş olması, işlem yasaklı olmaması, gerekli mali güç ve itibara sahip bulunması ve ortaklık yapısının şeffaf olmasıdır. Yöneticiler için mali güç ve itibar şartı zorunlu değildir. Ortakların yukarıda sayılan nitelikleri kaybetmesi halinde sahip oldukları payları, 6 (altı) ay içinde devretmesi gerekir. 6 (altı) aylık sürede payları kimin yöneteceğine Kurul karar verir.
• Yurt dışında yerleşik platformlar tarafından Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik faaliyette bulunulması ya da Kurulca yapılacak düzenlemeler kapsamında kripto varlıklara ilişkin yasaklanmış bir faaliyetin Türkiye’de yerleşik kişilere sunulması da izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı sayılır. Yurt dışında yerleşik platformlar tarafından Türkiye’de iş yeri açılması, Türkçe internet sitesi oluşturulması, sunulan kripto varlık hizmetlerine ilişkin olarak doğrudan ve/veya Türkiye’de yerleşik kişi ya da kurumlar aracılığıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulunulması durumlarından herhangi birinin varlığı hâlinde faaliyetlerin Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik olduğu kabul edilir.
• Kripto varlıklara yapılan her türlü işlemde, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
• Hizmet Sağlayıcı platformunun bir önceki yılının yıllık gelirlerinin, yüzde biri Kurula, yüzde biri de TÜBİTAK bütçesine ödenir.
II. Hizmet Sağlayıcıların Faaliyetleri ve Kripto Varlık Transferine İlişkin Düzenlemeler
• Hizmet Sağlayıcı ile müşteri arasında imzalanan sözleşmeler, Kurulun belirlediği bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek ve müşteri kimliğinin doğrulanması yoluyla kurulacaktır. Hizmet Sağlayıcının müşteriye karşı sorumluluğunu kaldıran veya sınırlayan sözleşmeler geçersizdir.
• Müşterilerin kendilerine ait kripto varlıkları kendi cüzdanında bulundurması esastır. Kendi cüzdanında bulundurmayı tercih etmedikleri takdirde Banka Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından uygun görülen banka ve kuruluşlarca tutulması zorunludur.
III. Hizmet Sağlayıcıların Hukuka Aykırı Faaliyetlerinde Uygulanacak Tedbirlere İlişkin
Düzenlemeler
• Hizmet Sağlayıcının hukuka aykırı faaliyetinde Kurulun; aykırılığın giderilmesi, Hizmet Sağlayıcının faaliyet alanının sınırlandırılması, geçici durdurulması, idari para cezası veya Hizmet Sağlayıcının faaliyet izninin iptal edilmesi gibi her türlü yetkisi mevcuttur.
• Kurul, hukuka aykırı faaliyet veya işlemlerde sorumluluğu tespit edilen yöneticilerin ve çalışanların sahip oldukları lisansları geçici veya sürekli olarak iptal etmeye, haklarında suç duyurusunda bulunulması kararından itibaren yargılama sonuçlanıncaya kadar imza yetkilerini sınırlandırmaya veya kaldırmaya, hukuka aykırılıkta veya gerçekleştirilen işlemlerde sorumluluğu mahkeme kararıyla tespit edilen yönetim kurulu üyelerini görevden almaya ve yapılacak ilk genel kurul toplantısına kadar yerlerine yenilerini atamaya yetkilidir.
IV. Yaptırımlar ve Şahsi Sorumluluk
• Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının aşağıda paylaşılan işlemlerinden sorumludur. Zararın Hizmet Sağlayıcı tarafından tazmin edilememesi veya edilemeyeceğinin açık olması halinde, Hizmet Sağlayıcının yönetim kurulu başkan ve üyeleri, diğer mensupları, hukuken veya fiilen yönetim veya kontrolünü elinde bulundurmuş olan gerçek kişi ortaklarının müşterilere verdikleri zararla sınırlı olarak şahsi sorumlulukları yoluna gidilebilecektir:
(I) Nakit ödeme ve/veya kripto varlık teslim yükümlülüklerini yerine getirememesinden kaynaklanan zararlar,
(II) Kripto varlık hizmet sağlayıcıları bilişim sistemlerinin işletilmesi, her türlü siber saldırı, bilgi güvenliği ihlalleri gibi fiillerden veya personelin her türlü davranışından kaynaklanan kripto varlık kayıpları.
• Hizmet Sağlayıcıdaki görevi nedeniyle zimmet suçu işleyen, yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile diğer mensupları ile faaliyet izni kaldırılan Hizmet Sağlayıcının hukuken veya fiilen yönetim ve kontrolünü elinde bulundurmuş olan gerçek kişi ortaklarının hapis cezası ve adli para cezası ile Hizmet Sağlayıcının zararını tazmine mahkum edileceği düzenlenmiştir.
V. Geçiş Hükümleri
• Teklif yürürlük tarihinden itibaren mevcut Hizmet Sağlayıcıların, 1 (bir) ay içinde Kurulca belirlenecek belgelerle başvuru yapması veya 3 (üç) ay içerisinde tasfiye kararı alması gerekmektedir.
• Yurt dışında yerleşik Hizmet Sağlayıcıları Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik faaliyetine yürürlük itibari ile 3 (üç) ay içerisinde son verecektir.
• Müşterilerin kripto varlıkları nakde veya nakdi kripto varlığa çevirebilmelerini ve kripto varlıkların transferini sağlayan Türkiye’de yerleşik ATM ve benzeri elektronik işlem cihazlarının faaliyeti, yürürlük itibari ile 3 (üç) ay içerisinde sonlandırılacaktır.
