1. Giriş
İşbu bilgi notu T.C. Ticaret Bakanlığı’na bağlı Reklam Kurulu tarafından kişisel verilerin korunması ve hedefli reklamcılık süreçlerindeki aykırılıklara ilişkin olarak on iki e-ticaret platformuna yapılan soruşturmaların incelenmesi amacıyla hazırlanmıştır.
2. Kararların Kapsamı
E-ticaret platformları; tüketicilerin platforma üye olmadan satın alım gerçekleştirilmesi, üyelik aşaması ve üye olduktan sonraki süreçlere ilişkin aşağıda paylaşılan uygulamalar sebebiyle Reklam Kurulu tarafından yaptırıma uğramıştır.
E-ticaret platformlarında satışa sunulan ürünlerin tüketici tarafından satın alınması sürecinde;
a) Üye olunmadan alışveriş imkânı sunulmaması,
b) “Üye Ol” ve “Giriş Yap” seçeneklerinin yanında sunulan “Üye Olmadan Devam Et” seçeneğinin farklı renkte ve küçük punto ile sunulması
uygulamaları tüketiciyi yanıltarak haksız/aldatıcı ticari uygulama(hedefli reklamcılık ve pazarlama uygulaması) olarak değerlendirilmiştir. Söz konusu uygulamalar kişisel verilerin korunmasına ilişkin düzenlemeler ve ilgili mevzuatlar kapsamında aykırılık teşkil etmektedir.
E-ticaret platformlarına üye olunması sürecinde;
a) Üye olunması için KVKK aydınlatma, açık rıza ve çerez politikası gibi metinlerin kabul edilmesinin zorunluluk olarak sunulması,
b) Hesap oluşturma sürecinde açık rıza kutucuğunun önceden işaretli bir şekilde gelmesi,
c) Açık rıza kapsamında tüketicilerin şirketin ticari faaliyetleri bakımından ürün ve hizmetlerin tanıtımı ve pazarlamasını kabul etmek zorunda bırakılması,
d) Üyelik sözleşmesi içerisinde mevzuatlara aykırı şekilde ticari elektronik ileti onayı alınması
uygulamaları kişisel verilerin korunmasına ilişkin düzenlemeler kapsamında aykırılık teşkil etmektedir.
E-ticaret platformlarında üyelik işlemi tamamlanmasından sonraki üyelik sürecinde ise;
a) Üyelik iptaline ilişkin bilgilendirmede bulunulmaması,
b) Üyelik iptali işleminin kayıt işlemine oranla daha zor olması,
c) Ürünlerin teslimatı için gerekli olmayan kişisel verilerin toplanması
uygulamaları kişisel verilerin korunmasına ilişkin düzenlemeler kapsamında aykırılık teşkil etmektedir.
3. Değerlendirme ve Yaptırımlar
Aykırılıklar kapsamında Reklam Kurulu’nun değerlendirmesi ve belirlenen yaptırımlar aşağıdaki gibidir:
| Şirket | Ticari Uygulamaların Değerlendirilmesi | Sonuç |
| Deichmann Ayakkabıcılık Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. | Gerekli olmayan kişisel verilerin toplanması,Tüketicileri kişisel verilerinin pazarlanma amacıyla kullanılmasını kabul etme zorunluluğunda bırakma,Tüketiciye, ürün satın aldıktan sonra platform üzerinde iz bırakmama imkanının tanınmaması,Kullanıcılara üyelikten çıkışa ilişkin gerekli bilgilendirmenin yapılmaması,Platformda üyeliği sonlandırmanın, üye olmaktan daha zor olması. | Anılan ticari uygulamaları durdurma cezası |
| Mutlu Evim AVM ve Mağazacılık Ltd. Şti. | Tüketicinin üyelik aşamasında hedefli reklamcılık uygulamalarını kabul etme zorunluluğunda bırakılması,Tüketiciye, ürün satın aldıktan sonra platform üzerinde iz bırakmama imkanının tanınmaması,Platformda üyeliği sonlandırmanın, üye olmaktan daha zor olması. | Anılan ticari uygulamaları durdurma cezası |
| Küçükadam Kırtasiye Bilgisayar Pazarlama İthalat İhracat A.Ş. | Satın alım esnasında “Üye Olmadan Devam Et” seçeneği sunulmaması,Tüketicinin üyelik aşamasında hedefli reklamcılık uygulamalarını kabul etme zorunluluğunda bırakılması,Tüketiciye, ürün satın aldıktan sonra platform üzerinde iz bırakmama imkanının tanınmaması,Kullanıcılara üyelikten çıkışa ilişkin gerekli bilgilendirmenin yapılmaması. | Anılan ticari uygulamaları durdurma cezası |
| Arkadaş Pazarlama Dağıtım İnşaat Taahhüt ve Dış Ticaret A.Ş. | Satın alım esnasında “Üye Olmadan Devam Et” seçeneğinin fark edilmeyecek şekilde eklenmesi,Tüketicinin üyelik aşamasında hedefli reklamcılık uygulamalarını kabul etme zorunluluğunda bırakılması,Platformda üyeliği sonlandırmanın, üye olmaktan daha zor olması. | Anılan ticari uygulamaları durdurma cezası |
| Point İnternet Teknolojileri ve Lojistik A.Ş. | Satın alım esnasında “Üye Olmadan Devam Et” seçeneği sunulmaması,Tüketicinin üyelik aşamasında hedefli reklamcılık uygulamalarını kabul etme zorunluluğunda bırakılması,Platformda üyeliği sonlandırmanın, üye olmaktan daha zor olması,Platformda üyeliği sonlandırma için geçersiz internet adresi sunulması. | Anılan ticari uygulamaları durdurma cezası |
| Turkuvaz Müzik Kitap Mağazacılık Paz. A.Ş (İdefix) | “Üye Olmadan Devam Et” seçeneğinde onaylanan sözleşmeler ile ziyaretçinin hedefli reklamcılık uygulamasını kabul etme zorunluluğunda bırakılması,Tüketiciye, ürün satın aldıktan sonra platform üzerinde iz bırakmama imkanının tanınmaması. | Anılan ticari uygulamaları durdurma cezası |
| Abiyefon Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. | Satın alım esnasında “Üye Olmadan Devam Et” seçeneği sunulmaması,Tüketicinin üyelik aşamasında hedefli reklamcılık uygulamalarını kabul etme zorunluluğunda bırakılması,Kullanıcılara üyelikten çıkışa ilişkin gerekli bilgilendirmenin yapılmaması. | Anılan ticari uygulamaları durdurma cezası |
| Amazon Turkey Perakende Hizmetleri Ltd. Şti. | Tüketicinin üyelik aşamasında hedefli reklamcılık uygulamalarını kabul etme zorunluluğunda bırakılması,Tüketicilere herhangi bir farklı seçeneğe yer verilmeden “Giriş Yap” ve “Amazon Hesabınızı Oluşturun” seçeneklerinin sunulması,Tüketiciye, ürün satın aldıktan sonra platform üzerinde iz bırakmama imkanının tanınmaması,Hedefli reklamcılığın sona ermesine ilişkin hesap ayarları değişikliğinin kabulden daha zor olması. | Anılan ticari uygulamaları durdurma cezası |
| EHM Mağazacılık San. ve Tic. A. Ş. | Tüketicilere herhangi bir farklı seçeneğe yer verilmeden “Giriş Yap” ve “Üye Ol” seçeneklerinin sunulduğu,Tüketicinin üyelik aşamasında ticari ileti almayı kabul etme zorunluluğunda bırakılması. | Anılan ticari uygulamaları durdurma cezası |
| Pazarium Tekstil Sanayi Ticaret Limited Şirket | Satın alım esnasında “Üye Olmadan Devam Et” seçeneği sunulmaması,Tüketicinin üyelik aşamasında hedefli reklamcılık uygulamalarını kabul etme zorunluluğunda bırakılması,Tüketiciye, ürün satın aldıktan sonra platform üzerinde iz bırakmama imkanının tanınmaması. | Anılan ticari uygulamaları durdurma cezası |
| Bursa Kayapalı Nilüfer Turizm ve Oto. İşl. Tic. Ltd. Şti. | Ödeme sayfasında “Artı Bilet Üyesi Olmak İstiyorum.” yazılı kutucuğun önceden işaretli bir şekilde sunulması,Platformda üyeliği sonlandırmanın, üye olmaktan daha zor olması,Tüketicinin üyelik aşamasında hedefli reklamcılık uygulamalarını kabul etme zorunluluğunda bırakılması,“Kullanım Koşulları’nı, okudum ve onaylıyorum.” kutucuğunu işaretlemeden ilgili işlemin gerçekleştirilememesine rağmen “Kullanım Koşulları” bilgisinin verilmemesi,Tüketiciye, ürün satın aldıktan sonra platform üzerinde iz bırakmama imkanının tanınmaması. | 347.128-TL (Üçyüzkırkyedibinyüzyirmisekiz Türk Lirası) idari para ve anılan ticari uygulamayı durdurma cezası |
| DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Tic. A.Ş. | Satın alım sürecinde tüketicilere “Giriş Yap”, “Üye Ol” ve “Üye Olmadan Devam Et” ifadelerine yer verilmesi. | Aykırılık olmadığına karar verilmiştir |
4.Sonuç
Reklam Kurulu; e-ticaret platformlarının, tüketici verilerini mevzuatlara aykırı olarak toplaması ve hedefli reklamcılık ve pazarlama uygulamalarının; reklam, tüketici ve kişisel verilerin korunmasına ilişkin düzenlemeler kapsamında aykırılığı sonucunda aykırı faaliyetin durdurulması ve idari para cezası gibi farklı yaptırımlar öngörmüştür.
